· DeepSeek được phát triển với 1 số vốn khiêm tốn (chừng 6 triệu đô, theo lời phát biểu của công ty mẹ)
· DeepSeek không dùng nhiều GPU (Graphics Processing Unit) và các GPU này không thuộc loại “siêu”
· DeepSeek dùng dataset nhỏ hơn (so với các Chatbot khác)
·
DeepSeek dùng open-source code (ai cũng có thể truy cập)
· DeepSeek có thể được sử dụng miễn phí trong smartphones (Android, hay IOS), v.v.
Nhiều người tò mò đã vào Wikipedia để tìm hiểu thêm về lịch sử của DeepSeek. Thực, hư về nguồn tài lực, thời gian phát triển, kỹ thuật sử dụng… của DeepSeek như thế nào, chưa ai biết rõ. Nhưng, xuất xứ của DeepSeek từ Trung quốc đã làm nhiều người lo ngại; nhiều quốc gia đã ngăn chận không cho người dân sử dụng DeepSeek, thí dụ như Ý, Úc, Hoa kỳ (còn chưa quyết định vào đầu tháng 2, 2025).
Người thích thú với AI thì muốn phân tích cấu trúc và chức năng của DeepSeek bằng cách làm kiểm chuẩn (benchmark) với các Chatbot khác, để định vị trí của DeepSeek. Như 1 cách quảng cáo, DeepSeek trình bày 1 bảng so sánh phiên bản (mới nhất) DeepSeek V3 với các phiên bản khác, như DeepSeek V2.5, Qwen2.5 (Tongyi Qianwen, Chinese: 通义千问), Llama3.1 (open-source AI models), Claude-3.5, và GPT-4o như trong hình dưới đây.
Nếu bạn muốn trải nghiệm DeepSeek qua các phiên bản khác
nhau, bạn có thể hạ tải DeepSeek source code trong các links dưới đây:
DeepSeek R1
, DeepSeek
V3
, DeepSeek
Coder V2
, DeepSeek
VL
, DeepSeek
V2
, DeepSeek
Coder
, DeepSeek
Math
, DeepSeek
LLM
Đối với những người chỉ quan tâm đến việc sử dụng Chatbot, thì họ chỉ
muốn biết các chức năng của Chatbot mà họ có thể sử dụng được. Trong phạm vi hạn
hẹp của bài viết này, người viết chỉ muốn tìm hiểu 1 vài chức năng của ChatGPT
và DeepSeek, trong 2 ngôn ngữ: tiếng Việt và English. Trước hết, chúng ta hãy
nhìn vào giao diện (interface) của ChatGPT-4 và DeepSeek-V3 như trong hình dưới
đây.
Các giao diện này có thể thay đổi trong tương lai. Nói chung, thì giao diện của DeepSeek đơn giản hơn, trong khi giao diện của ChatGPT biến dạng thường xuyên theo ý của “chủ nhà”. Cả 2 Chatbot đều cho phép người sử dụng chọn “Tìm kiếm” (Search) và “Suy nghĩ trước khi trả lời” (“DeepThink”, hoặc “Reason”).
· DeepSeek cho phép người sử dụng thượng tải “docs hoặc images: tối đa 50 files, mỗi file < 100 MB” từ máy của mình (icon “kẹp giấy”).
· ChatGPT cho phép người sử dụng gửi files từ máy của mình, hoặc qua cách kết nối với Google Drive, hay Microsoft OneDrive (icon “+”).
Mức độ chính xác
| ChatGPT và DeepSeek đồng cảnh báo rằng sản phẩm của họ chỉ là 1 sản phẩm AI; họ không bảo đảm độ chính xác trong câu trả lời của họ. Người sử dụng không nên cả tin vào câu trả lời của họ; và nên kiểm chứng trước khi dùng. Một cách kiểm chứng đơn giản là so sánh 2 câu trả lời của 2 Chatbots này: nếu giống nhau, thì độ chính xác có thể cao; nhưng chưa chắc đúng tuyệt đối. Trong lãnh vực software, người sử dụng có thể kiểm chứng theo lối xác minh và xác nhận (verification and validation) để rồi cuối cùng chọn cái tốt nhất. Như 1 thí dụ: hãy nhờ ChatGPT và DeepSeek viết 1 Python code để tính trị số của π, chính xác tới 16 số; mời bạn bấm vào đây để xem kết quả. DeepSeek và ChatGPT đều chọn Chudnovsky algorithm vì đây là công thức tốt nhất để tính số π. Cả 2 đáp số đều đúng và kết quả được kiểm chứng. Nhưng, ChatGPT dùng “mpmath library” dành cho Python, nên code rất ngắn gọn; DeepSeek viết code theo công thức Chudnovsky, nên code dài hơn. |
 |
Tính cách cập nhật
Người sử dụng ChatGPT, hoặc DeepSeek, mau chóng nhận ra rằng dataset của 2 Chatbots này hơi “quá đát”. Hỏi ra mới biết dataset của DeepSeek được cập nhật cho đến tháng 7, 2024; và tháng 6, 2024 cho ChatGPT. Nếu cần data nào sau tháng 7, 2024, thì người sử dụng chỉ còn cách trông cậy vào các công cụ tìm kiếm (search engine), thí dụ như Google.
 |
Người sử dụng nào tò mò muốn biết “sở học” của 2 Chatbots này
lớn tới đâu, và ai biết nhiều hơn ai, thì có thể trực tiếp hỏi ChatGPT và DeepSeek.
Khi được hỏi, thì cả 2 đều trả lời như nhau: dataset lớn khoảng hằng trăm
terrabytes, nhưng không nói rõ con số chính xác. Người ta dự đoán là “mô hình
ngôn ngữ lớn” (Large Language Model) của DeepSeek khá nhỏ (so với ChatGPT), và
thật tình không biết nhỏ đến bực nào. |
Kỹ năng dịch thuật
Cả 2 Chatbots đều chấp nhận các câu hỏi bằng tiếng Anh và tiếng
Việt, và trả lời theo ngôn ngữ trong câu hỏi. Cả 2 cũng có thể dịch tiếng Việt
sang tiếng Anh, và ngược lại. Chúng ta hãy thử tài dịch thuật của 2 Chatbots này
với 1 đoản văn trích từ https://isach.info/story.php?story=con_tam_cu_lan__binh_nguyen_loc.
Từ hôm đầu năm tới bây
giờ, tôi đã thay đổi người làm năm lần rồi. Tôi nghe nói bên Âu Mỹ, công ăn việc
làm nhiều lắm, nên người đi ở lấy rất mắc và chỉ có bực triệu phú mới dám thuê
người thôi, nên tôi cũng không khổ lắm mà phải làm một mình đủ thứ việc trong
nhà, ngặt trẻ con đông, tôi không làm sao mà quán xuyến cho hết công việc.
Xin bấm vào đây để biết ChatGPT và DeepSeek
dịch như thế nào.
Rõ ràng các phiên bản dịch thuật của ChatGPT và DeepSeek khá hay, chứng tỏ 2 Chatbots này đã thấu hiểu phiên bản gốc trước khi dịch; nhất là phiên bản dịch ngược khá giống phiên bản gốc bằng tiếng Việt. Một điều đáng chú ý là 2 Chatbots này nhận ra 1 điểm yếu trong phiên bản gốc bằng tiếng Việt: câu văn quá dài, nên đã tự động ngắt thành 3 câu ngắn và rõ nghĩa hơn.
|
So với Google Translate, ChatGPT và DeepSeek dịch hay hơn
nhiều. Muốn ChatGPT, DeepSeek dịch giùm bạn 1 bài trên Internet, trước hết bạn cần
download bài bạn đang đọc theo dạng PDF. Nếu file này khá lớn, bạn nên chia thành
nhiều files nhỏ rồi nhờ ChatGPT hoặc DeepSeek dịch từng file (ChatGPT và DeepSeek
mất khá nhiều thời giờ để dịch file lớn và có thể sẽ từ chối yêu cầu của bạn). Trong
bài này, người viết cố tình thử tài 2 Chatbots với vài câu hỏi bằng Anh ngữ (và câu trả lời bằng
Anh ngữ); bạn có thể dùng ChatGPT và DeepSeek để chuyển ngữ sang tiếng Việt dễ
dàng. ChatGPT và DeepSeek cũng có thể làm “thầy dạy Anh văn” hay “thầy dạy ngữ văn”. Khi viết tiếng Anh, đôi khi bạn thắc mắc không biết phải viết thế nào cho đúng, bạn có thể nhờ ChatGPT và DeepSeek chỉ dẫn; thí dụ như “at a later date” hay “on a later date”, cái nào đúng? nếu cả 2 đều đúng, thì phải dùng cái nào, trong trường hợp nào? Tương tự như vậy, khi viết tiếng Việt, thì “chưng hoa” hay “trưng hoa”, từ nào đúng? |
 |
Kỹ năng phân tích sự việc
Chúng ta có thể thử kỹ năng phân tích của ChatGPT và DeepSeek
bằng cách hỏi 1 câu “cà chớn”: tại sao vòi nước trong buồng tắm của tôi không có
nước nóng?
Bạn sẽ ngạc nhiên với câu trả lời của 2 “ông thầy” ChatGPT và
DeepSeek: có nhiều nguyên nhân, thí dụ như:
·
bình nước nóng hết nước,
·
đường dẫn nước lạnh vào bình nước nóng bị hư,
·
đường nước dẫn từ bình nước nóng bị hư,
·
van trong vòi nước bị hư,
·
bình nước nóng không “chạy” vì không có điện,
hay không có gas, hoặc cầu dao cho bình nước nóng bị đóng,
·
hệ thống chỉnh nhiệt độ bị hư, v.v.
Cái hay ở chỗ 2 “ông thầy” xếp các nguyên nhân theo thứ tự
“nhiều khả năng có thể xảy ra nhất” và còn làm ấm lòng người hỏi với câu nhắn:
“cứ tiếp tục hỏi tôi, nếu câu trả lời của tôi chưa giúp bạn giải quyết chuyện
khó khăn của bạn”!
Người viết đã tận dụng kỹ năng này của ChatGPT và DeepSeek mỗi
khi gặp khó khăn (và so sánh câu trả lời của họ, trước khi thử làm theo họ!). Có
2 “ông thầy” như vậy, còn mong ước chi hơn.
Khi Chatbots “mần thơ”
Chúng ta hãy nhờ Chatbots “mần” 1 bài thơ thất ngôn bát cú, tả cảnh lạnh lẽo của mùa Đông ở Bắc Mỹ, và đây là kết cuộc.
ChatGPT = 1, DeepSeek = 0 vì DeepSeek không hiểu và không làm được thơ thất ngôn bát cú. DeepSeek cũng không làm được thơ 5 chữ. Thơ của ChatGPT tuy không hay, lời không bay bướm, âm điệu chưa hoàn chỉnh, nhưng cũng hay hơn được thơ của nhiều người (trong đó có người viết).
Khi Chatbots đọc tiểu thuyết
Nói chung, cả 2 bài tóm tắt đều nắm được ý chính: lãng mạn, vươn lên từ khổ đau vì nghịch cảnh. ChatGPT nêu rõ tên nhân vật chính; DeepSeek thì không. ChatGPT nhắc đến Xóm Vắng bằng chữ viết nghiêng, DeepSeek nhắc đến “Xóm Vắng” trong ngoặc kép (không hợp nhãn lắm, theo thiển ý của người viết).
Khi Chatbots làm thầy thuốc
Hỏi: công dụng của củ nghệ trong việc chữa bệnh ung thư?
Xin bấm vào đây để đọc câu trả lời của ChatGPT và DeepSeek.
Để kiểm chứng
“lời bàn” của 2 “ông thầy” mời bạn tham khảo Can Turmeric
Fight Cancer? và Curcumin & Turmeric
Benefits. Cả 2 Chatbots đểu
trả lời đúng, nhất là việc củ nghệ chỉ hỗ trợ việc chống bệnh ung thư, không phải
là phương pháp chính để chữa trị bệnh ung thư. Nói chung, lời giải thích của
ChatGPT có vẻ dễ hiểu hơn.
Khi Chatbots làm thầy địa lý
Xin thử hỏi ChatGPT và DeepSeek 1 câu “hơi ngu”: tại sao nước Việt Nam hình chữ S?
Xin bấm vào đây để đọc câu trả lời của ChatGPT và DeepSeek.
Cả 2 Chatbots đều đồng ý trên bình diện địa lý tự nhiên, mở mang lãnh thổ và ảnh hưởng của biển Đông và dãy Trường Sơn. Câu trả lời của DeepSeek liên quan đến địa chính trị và tâm linh không ổn.
Khi Chatbots làm thầy dạy Computer Engineering
Xin thử hỏi ChatGPT và DeepSeek: Explain how Facial Recognition works?
Và đây là câu trả lời.
Nói chung, cả 2 Chatbots trả lời tương tự nhau, cùng nêu
ra những điểm quan trọng và các phương pháp được sử dụng trong cách định dạng mặt
người. DeepSeek trình bày câu trả lời dễ hiểu hơn.
Khi Chatbots giải thích kỹ thuật
|
Nhiều người trong chúng ta chưa quen đến cụm từ năng lượng địa nhiệt (geothermal energy). Nếu muốn có câu trả lời mau chóng, chúng ta có thể nhờ ChatGPT và DeepSeek
giúp hộ. Và đây là câu trả lời.
Cả 2 Chatbots đều giải thích rõ ràng và gần như rập khuôn.
ChatGPT dùng từ “nhiệt địa nhiệt” không đúng luật chánh tả, khi chữ “nhiệt” được
lặp lại trong cùng 1 danh từ. DeepSeek giải thích hay hơn (theo ý người viết). Tương tự như vậy, hãy nghe ChatGPT và DeepSeek trả lời cho câu
hỏi “What’s solar energy?” Xin bấm vào
đây. Cả 2 Chatbots giải thích tương tự nhau, ở các điểm chính. DeepSeek
bàn 1 vài điểm không có trong câu trả lời của ChatGPT, thí dụ như lắp tấm pin mặt
trời (solar panels) trên mặt hồ để khỏi tốn chỗ trên đất liền, đồng thời giúp
cho nước trong hồ đỡ bốc hơi. |
 |
Khi Chatbots nói chuyện thần linh
ChatGPT và DeepSeek có vẻ như biết quá nhiều, nhiều hơn mỗi người chúng ta. Con người có nhiều thắc mắc mà xưa nay không biết hỏi ai; thí dụ như con người không thể nhìn thấy, cảm thấy những thứ vô hình, như sóng điện từ, như tia hồng ngoại; đồng thời con người cũng không thể nhìn thấy Chúa, vì Chúa là đấng vô hình. Bây giờ, có thắc mắc gì thì con người có thể tham vấn AI Chatbots để nhận được câu trả lời. Xưa nay, những ai tin vào Chúa thì có thể tâm sự với Chúa và được cứu rỗi. Nhiều người đang nghĩ rằng AI Chatbots đang tiến lên địa vị thứ nhì, sau Chúa, vì AI Chatbots (hay AI nói chung) cũng vô hình, nhưng chưa thể tạo dựng được con người.
Hãy nghe ChatGPT và DeepSeek giải thích về việc con người cảm nhận được nhiều thứ vô hình, trong đó có Chúa. Xin bấm vào đây để biết câu trả lời.
Thay lời kết
Nói chung, ChatGPT và DeepSeek có thể giúp chúng ta tìm được câu trả lời 1 cách mau chóng. Chúng ta có thể lưu trữ câu trả lời của ChatGPT và DeepSeek; nhưng liệu chúng ta có nhớ được câu trả lời hay không? Mặt khác, sẽ có ngày chúng ta có quá nhiều câu trả lời trong nhiều lãnh vực khác nhau. Có lẽ chúng ta phải học theo cách phân loại sách trong ngành Thông tin - Thư viện học. Nhiều người chuyên môn đã áp dụng AI vào việc quản lý thư viện và họ có nhắc đến ChatGPT. Phải chăng mình cũng nên học cách của họ, để quản lý các câu trả lời của ChatGPT và DeepSeek.
Dựa vào các dữ kiện bên trên, dầu chỉ qua 1 cách nhìn hạn hẹp, ChatGPT đang đứng ở 1 vị trí trội hơn DeepSeek, ở chỗ trả lời nhanh và dễ hiểu. Nhưng, DeepSeek có khả năng suy nghĩ (DeepThink) và chính kỹ năng này của DeepSeek làm “Godfather of AI” Geoffrey Hinton quan ngại rằng AI sẽ “xỏ mũi” con người. Nói chi đâu xa, hãy nghe ChatGPT và DeepSeek phân tích How AI can be used in politics để xem bây giờ AI có thể lũng đoạn chính trường như thế nào.
Cho đến thời điểm hiện tại, AI đã và đang phát triển rất nhanh và tiến rất xa. Trong tương lai, nếu có dịp, chúng ta sẽ trở lại để nghiên cứu ChatGPT và DeepSeek, xem khoảng cách giữa họ được thâu ngắn đến chừng nào. Hiện giờ, vào cuối tháng 2 năm 2025, còn có nhiều AI Chatbots “chùa” khác, thí dụ như Grok, Gemini, Llama Meta AI, Microsoft Copilot … Đang lúc chiến tranh ở Ukraine trong hồi cao điểm, khi người ta đang tìm cách đem lại hòa bình cho Ukraine, chúng ta hãy thử nhờ các AI Chatbots này phân tích thắc mắc “Ai có thể chấm dứt chiến tranh ở Ukraine?”. Đọc các câu trả lời, chắc bạn đã biết Chatbot nào đã đạt giải nhất rồi phải không?
