GS. Nguyễn
Vĩnh Thượng
Quyển
“Đường vào Quán Văn” là tuyển tập các bài bút ký của Lương Minh. Tác giả
viết về văn hoá, xã hội và kinh tế ở miền Nam. Sách này có thể thỏa mãn được
nhiều đọc giả ở trong nước cũng như ở nước ngoài muốn tìm hiểu các vấn đề này,
nên quý vị không thể không đọc quyển sách này. Tác giả dùng lối văn giản dị và
chơn chất, tác phẩm này có tính đại chúng và dồi dào với những tình tự của dân
Nam Bộ. Nội dung của quyển sách được tác giả phân làm 6 đề mục:
1.-Nghề
báo và tôi: Gồm những bài nói về những bước đầu của tác giả khi
bước vào nghề làm báo, viết văn. Thú đam mê đọc sách của Lương Minh từ khi còn
học ở các lớp tiểu học cho đến khi là sinh viên Đại học và cho tới tận ngày
nay.
2.-Nhân
vật: Gồm các bài viết về các nhà văn lão thành và sự liên hệ với tác
giả. Như Sơn Nam chuyên viết về lịch sử khẩn hoang ở miền Nam, có lẽ Lương Minh
đã chịu ảnh hưởng về văn phong theo lối Nam Bộ của Sơn Nam. Như nhà thơ lão
thành Phong Tâm với rất nhiều bài thơ rung động lòng người, Phong Tâm là bạn
văn của Sơn Nam, Kiên Giang trước 1975. Như nhà biên khảo đầy uy tín Nguyễn
Hiến Lê v... v...
3.-Câu
chuyện về chợ: Gần 20 năm buôn bán ở Chợ với nhiều kỷ niệm đã ghi dấu
ấn vào tiềm thức Lương Minh nên ông thích viết về văn hoá chợ: từ Chợ đầu mối
đến chợ bán lẻ, “Chợ nổi” ở Cái Bè, và thị trường sách vở: từ sách cũ
đến sách mới đại hạ giá. Lại còn có những món ăn nổi tiếng như “gạo nàng
thơm chợ Đào” ở xã Mỹ Lệ thuộc quận Cần Đước, tỉnh Long An v... v...
4.-Du
lịch: Như những video clip về du lịch, bằng lời văn mộc mạc, chơn chất Lương
Minh dẫn dắt đọc giả đi đến các quán ăn nổi tiếng như Cháo lòng, bánh mì ở An
Lạc, Bình Điền, thịt kho nước dừa, tép rang nước dừa, củ hủ dừa ở Bến Tre cùng
với những sản phẩm thủ công nghệ được làm từ dừa cũng ở Bến Tre. Đi tham quan
các ngôi nhà cổ và mộ xưa ở Gò Công. Đi đến “Tràm Chim” ở Đồng Tháp
Mười, đây là khu rừng thuộc huyện Tam Nông và là khu bảo tồn loài sếu đầu đỏ và
nhiều loại chim quý khác.
Đến
Ngan Rô ở huyện Trần Đề, thuộc Tỉnh Sóc Trăng, để viếng nhà thờ Ngan Rô, bên
trái khuôn viên có thờ cha Trương Bửu Diệp, một vị Linh Mục
đạo cao đức trọng và rất linh thiêng. Đến Sóc Trăng thưởng thức “bánh
Pía” có nhân đậu xanh trộn với sầu riêng thơm ngon mà rất nhiều Việt kiều
rất ưa thích.
Tác
giả còn dẫn người đọc đi Đà Lạt đến xem thung lũng Hoa Đào, đến ngắm Hồ Xuân
Hương. Đi Hà Nội để thưởng thức cà-phê ở đất ngàn năm văn vật. Đi thưởng
lảm cảnh chợ ở Tuyên Quang. Văn hóa chợ là điều mà tác giả thích sưu tầm.
5.-Đi
Chùa: Đi chùa lễ Phật là tập tục của người theo đạo Phật hay đạo thờ
ông bà. Tác giả dẫn người đọc đi theo các cuộc hành hương vào ngày đầu xuân. Đi
viếng chùa Tiêu ở huyện Tiên Sơn, tỉnh Hà Bắc, và viếng nhiều chùa được xây cất
rất hoành tráng ở phương Bắc đã thu hút rất nhiều khách du lịch, giúp kinh
doanh phát triển về “ngành du lịch tâm linh”.
Tác
giả lại dẫn người đọc đến Chợ Thiếc ở quận 11, Sai Gon để biết nghề làm vàng
mã, sản xuất đủ các loại làm bằng giấy để đốt cúng cho người đã chết như nhà
lầu, xe hơi, xe gắn máy, cell phone v...v...
6.-Chơi
chơi cũng kiếm ra tiền: Nghề chơi cũng lắm công phu. Nhiều khi lúc
đầu chỉ là đồ chơi mà lại ăn thiệt: bán ra kiếm lời nhiều. Như chơi kiểng, nuôi
chim, chơi tranh, chơi vé số kiến thiết cũ, chơi tem thư cũ.
Cuối
cùng tác giả kết thúc quyển sách bằng bài nói về “đám giỗ xưa và nay”.
Đám giỗ là một tục lệ đáng quý của dân mình để có cơ hội gặp bà con thân thuộc,
lối xóm có dịp gặp nhau trao đổi tâm tình. Tóm lại, quyển Đường vào Quán Văn
có thể thỏa mãn cho các đọc giả muốn tìm hiểu về văn hóa, xã hội và kinh tế
miền Nam.
Lương Minh sanh ngày 19 tháng 12 năm 1952 tại tỉnh Vĩnh Long. Lương Minh xuất
thân từ trường tiểu học Nam tỉnh lỵ Vĩnh Long, rồi trường Trung học Tống Phước
Hiệp, Vĩnh Long, sau đó học được một năm ở trường Đại Học Luật Khoa Saigon và
đồng thời ghi danh khoa Sử ở trường Đại học Văn Khoa Saigon. Sau năm 1975, Minh
Lương về quê ở Chợ Lách kiếm sống bằng việc buôn bán ở chợ gần 20 mươi năm.
Cuộc sống này đã gây nhiều kỷ niệm cho ông. Là người đã sống qua hai chế độ,
Lương Minh biết nhiều, trải nghiệm sống nhiều. Ông đã hiểu biết về định hướng văn
nghệ trong chế độ mới thỉnh thoảng viết bài gởi đăng báo Xuân, và các báo định
kỳ. Minh Lương muốn thay đổi công việc buôn bán ở chợ. Ông đã đem “quách cả
sở tồn làm sở dụng” vận dụng trong các bài viết cho đúng khuôn mẫu được
quy định. Sau khi tốt nghiệp Cử nhân Báo chí trường ĐH.Khoa học nhân văn TPHCM,
ông xin vào làm phóng viên báo Con Thoi của Bộ Tài Chánh khoảng năm 1994. Sau
đó làm Biên tập viên cho báo Tài chính Thị trường , trong thời gian này LM cộng
tác với nhiều báo ở Sài Gòn như Sài Gòn Giải Phóng, Thanh Niên, Doanh Nhân Sài
Gòn, Sài gòn Tiếp thị, Thị trường chủ nhật, Bà Rịa Vũng Tàu ở các mảng Chứng
Khoán, Ngân hàng. Lúc ấy ông đã tròn trèm 40 tuổi, cái tuổi mà Khổng Tử đã nói: “Tứ thập nhi bất hoặc”
(có nghĩa tới 40 tuổi thì không còn bị mê hoặc tức là hiểu được lý sự trong
thiên hạ, biết điều gì nên làm và điều gì không nên làm)
Lương Minh đã xuất bản nhiều tác phẩm và vẫn còn tiếp tục viết cho nhiều đặc
san, báo chí trong nước. Đọc các bài viết của ông, chúng ta thấy ông chuyên về
văn hoá, xã hội và kinh tế. Ông không viết về chính trị, về các vấn đề nhạy
cảm. Nhờ vậy, sự nghiệp viết văn của LM như “thuyền đi theo gió xuôi”
và sẽ còn phát triển thêm nữa.
Kinh
nghiệm sưu tầm, đọc sách, viết lách cộng thêm những trải nghiệm sâu rộng cùng với
những suy tư sâu sắc đã giúp anh thành công tốt đẹp trong việc hình thành Đường
Vào Quán Văn. Rồi đây, Minh Lương sẽ có một chỗ đứng trong lịch sử văn học
miền Nam vậy.
Toronto, ngày 26 tháng Giêng năm 2021.
Nguyễn Vĩnh Thượng
